Ana içeriğe atla

Papa, Koronavirüs Tedavisi Bulmak İçin Bilim İnsanları Arıyor ama Ricky Gervais ve Richard Dawkins de Öyle - ALPER BİLGİLİ


Sosyal medyada yaygın olarak dolaşan bir karikatür, çeşitli dinlerin din adamlarını çaresizlik içinde bir bilim insanına COVID-19'a bir çare bulması için yalvarırken resmediyor. Bir diğerinde din adamları, elindeki "ŞŞŞ" işaretiyle sessizlik isteyen bir hemşirenin resmine bakıyorlar. Bu karikatürleri paylaşanlar, ortaya çıkan salgının doğa bilimlerinin diğer bilgi türlerine üstünlüğünü bir kez daha kanıtladığından emin görünüyor. Bilimsel olmayan bilginin en iyi ihtimalle yararsız ve en kötü ihtimalle insanlığa zararlı olduğunu öne sürüyorlar. Bu karikatürler yeni ateizmin bilim ve din arasındaki ilişkiye dair oldukça yüzeysel anlayışlarını yansıtıyor. Bu görüşe göre bilim, dinin panzehridir ve din insanlığın yüzleştiği kötülüklerin çoğundan sorumludur. Bu görüşü savunan ateistler, dini otoritelerin mevcut salgını dualarla çözmek yerine bilime yönelmesi nedeniyle dini inancın faydalarını sorguluyor. Hatta kimileri 2020 koronavirüs salgını sırasında "duaların başarısız olmasının" Tanrının varlığını çürüttüğünü iddia ediyor.
din korona
Kaynak: 9gag.com
Bu karikatürlerin bir düzeyde haklılık payı var. Yalnızca bilim COVID-19 için tedavi bulabilir. Bu nedenle Papa bilim adamları için dua ediyor ve Müslüman din adamları, insanlığın salgınlarla mücadelesinde bilimsel araştırmaların rolünün altını çiziyor ve bilim uzmanlarının önerdiği önlemleri reddedenleri eleştiriyor. Çoğumuz gibi onlar da koronavirüs ile mücadelede bilimin epistemik üstünlüğünü kabul ediyorlar. Yine de bu karikatürlerin eksik olduğu bir nokta, bu krizde bilim adamlarını arayanların sadece dini otoriteler olmadığı gerçeğidir. Şakalarıyla çoğunlukla dinlerle alay eden ateist komedyen Ricky Gervais, yukarıdaki karikatürde de (mecazi olarak) bilim adamının arkasında duruyor. Müzisyenler, film yapımcıları, politikacılar ve filozoflar da öyle. Etolog Richard Dawkins, sinirbilimci Sam Harris ve astrofizikçi Neil deGrasse Tyson gibi diğer doğa bilimlerinde uzmanlaşmış popüler bilim adamlarının bile aşı uzmanlarını beklemesi gerekiyor. Uygulanabilir bir aşı oluşturulana kadar Gervais, Dawkins, Harris ve Tyson hepimiz gibi dindar olsun ya da olmasın oturup beklemeli ve umut etmelidir.

Bununla birlikte, bilimsel uzmanlara güvenmek, bilgimizin geri kalanını -felsefi, dini, ahlaki veya sağduyu- yersiz hale getirmez. Aksine bu kriz, insanlığın rehberlik için bilimsel bilgiden daha fazlasına ihtiyacı olduğunu bir kez daha göstermektedir. Bilim adamları bizi pandeminin potansiyel riskleri hakkında bilgilendirebilir ve sürü bağışıklığı veya baskılama gibi farklı stratejilerin olası maliyetlerini hesaplayabilir. Ama bilimin rehberliği burada bitiyor. Bilim, risk altındaki yaşamlar ile bir ülkenin karşılaşacağı ekonomik yük arasındaki değiş tokuşları modelleyebilir ancak herhangi bir strateji belirlemez. Çoğu hükümetin insanları COVID-19'dan korumak için ekonomilerini yavaşlatma kararı herhangi bir bilimsel çalışmanın sonucu değildi. Bunun yerine karar, (yaşamın kutsallığına değer verme dahil) ahlaki yargılara dayanıyordu. Önemli kararlar alan insanlar ekonomiyi insan hayatı yerine seçmiş olsalardı, kararları şu anki kararlarından daha az bilimsel olmayacaktı. Diğer bir deyişle bilimsel olmayan bilgiyi yersiz kılmak bir yana bu kriz, siyasetçilere karar alma süreçlerinde rehberlik edebilecek seküler veya dinsel ahlaki değerlere ihtiyacımız olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, salgının bilimciliğin haklı olduğunu kanıtladığına inananların çoğu, insan yaşamına saygılarının doğa bilimlerinden gelmediği noktasını ıskalamaktadır. Nitekim, Türkiye'nin önde gelen biyoloji profesörlerinden Ali Demirsoy'un Türk ulusal televizyonunda yaptığı açıklamaların ardından gelen tepkinin nedeni de buydu. Demirsoy, Hipokrat Yemini etmeyen ve bilime samimiyetle inanan Çinli bir hekimin ilk COVID-19 vakası tespit edildiğinde kendisini arayıp yardım istemiş olsaydı, Çinli hekime erken enfekte olan grubu bir adada izole etmesini veya onları öldürmesini tavsiye edeceğini belirtti. Birkaç gün önce söz konusu karikatürleri paylaşanların birçoğu bile, biyoloji profesörünün sunduğu çözümün insani olmadığına inandıkları için Demirsoy'u eleştirdiler. Yine de tepkilerinin herhangi bir bilimsel öğretiden ziyade ahlaki dünya görüşleri tarafından yönlendirildiği gerçeğinden habersiz görünüyorlar. Yeni ateistler mitlerini yaşatmaya çalışırken, bilim adamları milliyetleri ve coğrafi konumları ne olursa olsun virüse bir çare bulmak için gecelerini gündüzlerine katıyorlar. Bilim adamları arasındaki bu işbirliği düzeyi tıp tarihinde eşsizdir. Buna rağmen COVID-19 salgınını yenmek için bilim adamları ve bilim adamı olmayanlardan daha büyük bir işbirliğine ihtiyacımız var. Din, dünyanın çoğu kültüründe değerli olduğu için bu karikatürdeki anlatılar şu anda ihtiyacımız olan son şeydir. Bunun yerine bilime saygı duyan dinler ve dini liderler takdir edilmeli ve insanlığın cehaletle mücadelesinde işbirliği yapmaları istenmelidir. Öte yandan, yüzeysel genellemeler yoluyla tüm dinlerle alay etmek, dindar bireylerin şarlatanların bilim üzerindeki sözde dini açıklamalarını kabul etmelerine ve potansiyel olarak ölümcül sonuçlara yol açabilir.


Orijinali "THE POPE IS LOOKING TO SCIENTISTS TO FIND A CURE FOR CORONAVIRUS – BUT SO ARE RICKY GERVAIS AND RICHARD DAWKINS" başlığıyla yayınlandı

YAZAR: Alper BİLGİLİ
ÇEVİRİ: HAKİKATİN TAKİPÇİLERİ

Yorumlar

  1. Elinize sağlık. Çok başarılı bir çalışmayı çevirmişsiniz.

    YanıtlaSil
  2. Bu yazı bu kadar önemli değil öyle olsaydı ders kitaplarında işlenirdi

    YanıtlaSil

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

İbn Rüşd ve Din-Felsefe İlişkisi

Din Kavramı         Öz Arapça’da din kelimesi, “usul, alışkı veya tutulan yol” gibi anlamlara gelmektedir. Farsça’da “alışkı edinmek, inanmak” gibi anlamlara gelirken Arami/İbrani dillerinde “hükmetmek, mülk, yargı, hesap ve mükafat” anlamlarına gelir. Eski Yunanca’da ise “korku ile karışık sevgi/saygı” manasına gelir.[1] Batı’da ise Latince “religin/religio” kelimesinden gelen kavram, “tekrar tekrar okumak, yapmak ve ihmal etmemek, bir şeyi vazife edinmek” anlamlarına gelir fakat kelimenin kökeninin ne olduğu konusunda fikir birliği yoktur.[2] Kimi zaman afyon, kimi zaman ulaşılması gereken nihai bilgi olan din kavramının genel bir tanımını yapmak imkansız olsa da; tanım olarak, subjektif bir tutum sergilemeden, aşağıdaki tanımı vermek istiyorum: Din, birtakım inançlar, fiiller ve cemaatin ortak tecrübeleriyle ve bireysel tecrübelerle inşa edilmiş; kendini adamayı, ibadeti ve odaklanmış bir hayat istikametini ilham eden veya gerektiren bir “nihai g...

İslami Tanrı Tasavvuru Mutlak Kudretli Midir?

Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla ; Hamd Alemlerin Rabbi olan Allah'a, sâlat ve selam Hz. Muhammed'e, Ehl-i Beyt'ine, ashabına ve o günden bugüne kadar gelen ve gelecek olan tüm müminlerin üzerine olsun. Tarih boyunca birçok dinde Tanrı'nın sıfatları tartışılmış ve o günden bugüne tanrı ve tanrılar hakkında birçok görüş ortaya atılmıştır.  Bu yazımızda ise Kur'an'ın ve Sünnet'in bize sunduğu tanrı tasavvurunu ele alacağız.  Zaman, mekan ve Allah ; İslam ümmeti içerisinde Allah'ın zamandan ve mekandan münezzeh olması ittifak ile kabul görmüştür. Kur'an'da bu sıfatların delili olarak ;"Evvel, Ahir, Zahir ve Bâtın" sıfatları en önde gelir. Yine Hz. Muhammed (s.a.v) : “Allah vardı, onunla birlikte hiçbir şey yoktu.” buyurmuşlardır. O (C.C) var iken ne zaman vardı, ne de mekan vardı, tek mevcudiyet yalnızca O'nun varlığı idi ;  zira O, "Vacib varlık" olandır. Allah zamandan ve mekandan elbette ki münezzehtir:  "هُوَ...

Kur'an ve Huri Kavramı

Bu yazımızda Kur'an'daki huri kavramının ve cennette vadedilen ödüllerin bir değerlendirmesini yapacağız.   1) Huriler sadece erkeklere verilen bir ödül mü?   Arapça'da isimler cinsiyet bakımından  müzekker  ve  müennes  yani eril ve dişil olarak ikiye ayrılır. Erkek ve kadının karışık olduğu bir topluluğa veya sadece erkeklerin olduğu bir gruba yönelik bir hitap söz konusu olduğunda müzekker, yani erkek takı kullanılır.¹  Mesela "...Onlar için orada (Cennet'te) temiz eşler vardır..." [2:25] derken müzekker kullanılır. Eğer hitap erkek zamir ve erkek kalıplar üzerinden getiriliyorsa muhatap herkestir, kadın-erkek ayrımı söz konusu değildir. Buna bir örnek verecek olursak:   Müminun Suresi 1.Ayette " قَدْ اَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَۙ " ifadesi yer alır.  "Müminler kesinlikle kurtuluşa ermiştir" mealindeki bu ayette "müminler" kelimesi için kullanılan kelime yine erkek kalıptadır. Bu kurtuluşa erenler arasında kadınlar y...

Dinsiz Ahlak Olur mu?

Öncelikle yanlış anlamalarının önüne geçmek için şunu belirtmek istiyorum. Benim demek istediğim şey bir non teist ahlaklı olamaz değil. Non teist kendi "benceleriyle" temelsiz bir ahlak oluşturabilir ve bunu uygulayabilir. Oluşturduğu ahlak da büyük ihtimal coğrafyaya zamana ve toplumun kolektif hafızasına göre değişkenlik gösterir. Ama kesin/mutlak yoksa bütün insanları bağlayıcı bir ahlaki ilkeler normundan bahsetmek mümkün ve rasyonel olmaz. Sonsuz güçlü ve her şeyi bilen bir varlığın yargısına atıfta bulunmaksızın mutlak bir ahlak ol(a)maz diyorum.  İddiamı desteklemek için nihilist dolayısıyla da non teist olan Nietzsche'nin ahlak hakkında bir sözünü sizinle paylaşmak istiyorum: "İnsanoğlu hangi koşullar altında yaratmıştı bu iyi ve kötü değer yargılarını?" ¹ Nietzsche'nin bu sözü kendi görüşüyle tutarlıydı. Eğer mutlak bir din yoksa iyi ve kötü görecelidir yani ahlak görecelidir dolayısıyla din olmadan ahlakı temellendiremeyiz. Ahlakın temellendirmesi...